Schildklierkanker

U vindt hier alle informatie over schildklierkanker.

Schildklierkanker

Algemeen
Kanker is een kwaadaardige groep cellen of gezwel, ook wel een carcinoom genoemd. Deze cellen dringen het omliggende weefsel binnen en/of kunnen zich losmaken en verspreiden door het lichaam en kunnen op andere plekken nieuwe gezwellen (uitzaaiingen) veroorzaken. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 670 mensen de diagnose schildklierkanker. De ziekte komt ruim twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. De precieze oorzaak van schildklierkanker is meestal niet bekend. Bij sommige vormen speelt erfelijke aanleg een rol. Bestraling van de hals in het verleden vergroot de kans op schildklierkanker. Ook radioactieve straling die vrijkomt bij rampen kan schildklierkanker veroorzaken.

Klachten
Schildklierkanker kan de volgende klachten geven, maar het kan ook zijn dat u geen klachten heeft:

het gevoel dat iets in de weg zit in de hals;
slikproblemen, bijvoorbeeld het gevoel dat het eten niet goed zakt;
kortademigheid of een hoorbare ademhaling;
heesheid;
pijn in de hals;
zwelling in de hals.

De hoeveelheid schildklierhormoon die aangemaakt wordt, is bij schildklierkanker bijna altijd normaal. Er zijn dus meestal geen klachten van een teveel of tekort aan schildklierhormoon.

Onderzoek
Het onderzoek naar schildklierkanker is in principe hetzelfde als van een schildkliernodus en bestaat vrijwel altijd uit bloedonderzoek, een echografie en een punctie. Soms wordt ook een speciale schildklierscan gemaakt.

Bloedonderzoek

De schildklier maakt verschillende schildklierhormonen die kunnen worden gemeten in het bloed. Bij een nodus in de schildklier kan dit hormoon verhoogd, verlaagd of normaal zijn. Afhankelijk van deze bloeduitslag wordt een verder plan uitgewerkt.

Echo

Een echografie is een onderzoek dat gedaan wordt op de afdeling radiologie. Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoeksbank. Er wordt een doorzichtige gel aangebracht op de hals. Vervolgens beweegt de radioloog met een echozender over de hals. De echozender zendt geluidsgolven uit. Deze geluidsgolven worden teruggekaatst door het lichaam en weer opgevangen door de zender. Op een beeldscherm is dan de schildklier te zien. Met de echo wordt gekeken hoe de nodus er uitziet. De nodus wordt ook opgemeten. Naast de schildklier nodus, worden ook de lymfeklieren in de hals beoordeeld. Dit onderzoek is niet pijnlijk. U hoeft niet nuchter te zijn voor dit onderzoek.

Punctie

Om duidelijkheid te krijgen of een nodus goed- of kwaadaardig is moet er in geprikt worden. Dit wordt een punctie genoemd. De radioloog kijkt met de echo waar de nodus zit en prikt dan met een naald in de nodus. Dit is te vergelijken met het afnemen van bloed uit een ader. Er wordt geen verdoving gegeven omdat de verdoving zelf ook een prik is en er dan dus twee prikken gegeven zouden moeten worden. Met de naald worden cellen opgezogen uit de nodus. Soms lukt het niet in één keer om voldoende cellen op te zuigen en is het nodig nog een keer te prikken. Als lymfklieren er afwijkend uitzien, wordt ook daarin geprikt, om te zien of er sprake is van uitzaaiingen.

Er is een kleine kans dat de punctie een bloeding veroorzaakt in de hals. Als u na de punctie een toename van de zwelling in de hals opmerkt, dan moet u contact opnemen met het ziekenhuis. Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, is het belangrijk dat u dat voorafgaand aan de punctie doorgeeft aan de arts. Niet bij elke nodus is een punctie nodig.

Diagnose
Er worden vier typen schildklierkanker onderscheiden:

Papillair carcinoom: Dit type carcinoom komt het meest voor. Het groeit langzaam en uitzaaiingen buiten de schildklier zijn zeldzaam. De tumoren kunnen wel op meerdere plaatsen tegelijk voorkomen in de schildklier.

Folliculair carcinoom: Het folliculair schildkliercarcinoom komt minder vaak voor dan het papillair schildkliercarcinoom. Folliculair schildkliercarcinoom ontstaat, zoals de naam al aangeeft, uit de follikelcellen van de schildklier. Een follikel is een blaasje. Het normale schildklierweefsel is opgebouwd uit blaasjes. Hierin kan een carcinoom ontstaan. Dit type tumor groeit ook langzaam.

Anaplastisch carcinoom: Dit is een zeldzame vorm van schildklierkanker. Het is een agressieve vorm waarbij het carcinoom snel groeit. Het dringt ook snel omliggend weefsel binnen en zaait makkelijk uit.

Medullair carcinoom: Dit is ook een zeldzame vorm van schildklierkanker. Het carcinoom ontstaat niet in de schildkliercellen die schildklierhormoon aanmaken, maar in de cellen die calcitonine aanmaken. Calcitonine regelt de hoeveelheid calcium in de botten. Medullair carcinoom kan erfelijk zijn. Het is dan onderdeel van het “MEN-2 syndroom”. Bij deze erfelijke vorm is er ook een verhoogde kans op tumoren in de bijschildklier en de bijnier.

Naast deze vier typen bestaat nog een klein aantal hele zeldzame vormen van schildklierkanker.

Afhankelijk van de diagnose zijn er verschillende behandelmogelijkheden.

Behandeling
De behandeling van schildklierkanker bestaat vaak uit een operatie om de tumor te verwijderen. Bij een kleine tumor is het verwijderen van één schildklierhelft afdoende; vaak zijn tumoren te groot en wordt de hele schildklier verwijderd. Vaak wordt het verwijderen van een hele schildklier na enkele weken gevolgd door radioactief jodiumbehandeling.

Afhankelijk van het type schildklierkanker en van de uitgebreidheid kan het zijn dat u voor behandeling wordt doorverwezen naar het Erasmus MC. Door het gezamenlijke multidisciplinaire overleg (MDO) kan goed bekeken worden welke patïent waar het beste behandeld kan worden. Eventuele verwijzingen naar het Erasmus MC kunnen via het MDO snel geregeld worden.

Klik hier voor de patiëntenfolder van het schildklierNetwerk over schildklierkanker.
Klik hier voor de patiëntenfolder van het schildklierNetwerk over schildklieroperatie.

Andere aandoeningen

Te groot (struma)

AlgemeenEen struma is een vergroting van de hele schildklier. Deze vergroting kan gelijkmatig zijn (diffuus struma) of opgebouwd zijn uit allemaal kleine knobbeltjes (noduli). Wann...

Lees verder

Knobbel (Nodus)

AlgemeenKnobbels in de schildklier (zogenaamde schildkliernodi) komen vaak voor. Ongeveer 8% van de volwassenen heeft een voelbare knobbel in de schildklier. 25 - 40% van de...

Lees verder

Te traag

AlgemeenDe functie van de schildklier is het aanmaken van hormonen. De bekendste schildklier- hormonen zijn thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3). Deze hormonen zijn belangrijk v...

Lees verder

Te snel

AlgemeenDe functie van de schildklier is het aanmaken van hormonen. De bekendste schildklier- hormonen zijn thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3). Deze hormonen zijn belangrijk v...

Lees verder

Oogproblemen

AlgemeenMensen met de ziekte van Graves (te snel werkende schildklier) kunnen ook oogklachten krijgen. Dit wordt ook wel Graves orbitopathie of ofthalmopathie genoemd. De oogziekte...

Lees verder

Schildklierkanker